Flexibiliteit
Vraag willekeurige voorbijgangers op straat wat zij verstaan onder het woord ‘flexibiliteit’ en je krijgt een scala aan synoniemen: soepel, buigzaam, stretchen, meegaand, plooibaar. Maar wat verstaan we onder flexibiliteit, daar waar het gaat om menselijk gedrag? En wat levert flexibiliteit je op?
Darwin heeft het nut van flexibiliteit al op een zeer waardige manier omschreven: niet de slimste of de sterkste binnen het eco-systeem zal overleven, maar zij die zich het beste kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Vanuit deze optiek bezien, betekent flexibiliteit meer dan alleen een gewenste eigenschap: het is een overlevingsmechanisme. Voor de mens is het omgaan met veranderingen aan de orde van de dag en niet iedereen weet deze veranderingen even goed het hoofd te bieden. Iedere verandering, hoe klein of groot ook, vraagt om het vermogen tot aanpassen. Maar wat als veranderingen jou uit balans brengen…wat dan? Betekent dit dan simpelweg dat je een andere overlevingsstrategie dient te ontwikkelen om overeind te blijven of is het een eigenschap die jij jezelf kunt aanleren? En wat als flexibiliteit voor jou juist de normaalste zaak van de wereld is….betekent dit dan dat je een grotere kans hebt om alle stormen van het leven te overwinnen, of is er sprake van een paradoxaal verband? Brengt een grote mate van flexibiliteit ook zijn risico’s met zich mee?
Laten we bovenstaande vragen beantwoorden aan de hand van het flexibele vermogen van een elastiek. Een elastiek of elastiekje dient om voorwerpen bij elkaar te houden. Het is daarom handig als het elastiek meegeeft en tegelijkertijd het vermogen heeft om sterk te zijn. Wanneer je een elastiek hebt wat met geen mogelijkheid meebuigt, is het niet bruikbaar voor het doel wat je ermee voor ogen hebt. Er zijn twee scenario’s denkbaar: het elastiek knapt door de kracht die je erop uitoefent of het elastiek verliest iedere vorm van flexibiliteit. Wat er overblijft is een onbruikbaar voorwerp wat groter is dan dat het was. De uitkomst van beide scenario’s is hetzelfde, namelijk dat het ‘gebruiksvoorwerp’ elastiek zijn doel niet bereikt en dat je er afstand van doet.
Stel je nu eens voor dat deze situatieschets betrekking heeft op een mens. Wanneer je als mens niet het vermogen hebt om mee te buigen, dan zal dit directe gevolgen hebben voor de omgang met jouw soortgenoten. We leven nu eenmaal als sociale zoogdieren samen en hebben daarmee verwachtingen richting elkaar. Even los van de vraag of deze opvatting niet ook een vorm van flexibiliteit vraagt, kunnen we er niet omheen dat de samenleving een stuk makkelijker functioneert wanneer we soepel met elkaar omgaan. Meebuigen en meeveren voorkomt een hoop strijd en ongemak. Het voorkomt ook dat we vereenzamen omdat soortgenoten met een grote boog om jou en je onvermogen heengaan. Het leren meebuigen brengt daarmee grote voordelen met zich mee. Het goede nieuws is dat je jouw flexibiliteit kunt leren vergroten. Stap 1 is het erkennen van je onvermogen of beperkt vermogen op dit vlak. Dankzij de erkenning volgt bewustwording met als gevolg dat je steeds vaker geconfronteerd wordt met je wens om te veranderen. Vanaf dit moment kun je in gesprek gaan met een coach die jou stap voor stap mee neemt op de weg naar nieuw gewenst gedrag.
Het tegenovergestelde van het eerdere genoemde voorbeeld, is een grote mate van flexibiliteit. Een elastiek met veel veerkracht, kan stretchen om aan iedere behoefte te voldoen. Dat lijkt ideaal, maar is dat het ook? Vanuit de optiek van de ‘gebruiker’ zeer zeker. Daar waar de link wordt gelegd met een gewenste competentie op de werkvloer, wordt flexibel omschreven als ‘je eigen houding en opvattingen vrijwillig aanpassen aan veranderende omstandigheden in je werkomgeving.’ (bron Carrièretijger) Wanneer je aan iedere wens wilt voldoen, vraagt dit echter een sterke mate van mentale weerbaarheid. Grenzen kunnen stellen, ‘nee’ durven zeggen. Stretchen wordt ongezond wanneer jij je eigen wensen en behoeften ondergeschikt maakt aan de wens van een ander. Jouw flexibiliteit richting de ander gaat ten koste van datgene wat voor jou belangrijk is. Het vermogen om te stretchen gaat dan invloed hebben op je geestelijke en lichamelijke gezondheid. Mensen die te kampen hebben (gehad) met een burn-out kunnen daar over meepraten. Het gaat erom dat jij in balans blijft en leert te laveren tussen geven en nemen.
Herken jij je in de buigzaamheid van het elastiek en wil je graag je geestelijke en lichamelijke gezondheid vasthouden of verbeteren? Ga dan eens in gesprek met een coach!